ΑΝΘΡΩΠΟΣ Η ΒΙΟΛΙ;
|
|
|
|
Όπως φαίνεται και από τον τίτλο, την αφορμή έδωσαν οι ερωτήσεις και τα σχόλια που κάνουν συνήθως τα παιδιά όταν αντικρίζουν για πρώτη φορά "τα μαρμάρινα αγαλματάκια".
Η "άλλη ματιά", οι σκέψεις δηλαδή και τα έργα διάσημων καλλιτεχνών, όπως ο Brancusi, Modigliani, ο Picasso και πολλοί άλλοι, που από τις αρχές του 20ού αιώνα εμπνεύστηκαν από την Κυκλαδική Τέχνη, μας προσκαλούν να πλησιάσουμε κι εμείς με τη δική μας ματιά τα κυκλαδικά ειδώλια και να φανταστούμε μια γέφυρα ανάμεσα σε χιλιετίες.
Από την Χάρη Ποντίδα
Τι σχέση έχουν τα κυκλαδικά ειδώλια με την μοντέρνα τέχνη; Tι έχει αντλήσει ο Picasso, o Giakometti, o Μodigliani κ.α από αυτές τις «αυστηρές» μαρμάρινες μορφές που μοιάζουν να είναι ένα με το υλικό που τις γέννησε;
Ξεφυλλίζοντας το «Άνθρωπος ή Βιολί» (που έφτιαξαν από κοινού οι αρχαιολόγοι Μαρίνα Πλατή και Ελένη Μάρκου και εικονογράφησε η Χαρά Μαραντίδου), σκέφτομαι διαρκώς γιατί να μην υπάρχουν τέτοια βιβλία για παιδιά στα σχολεία .Θα μπορούσε να είναι μια καλή εισαγωγή στο μάθημα Ιστορία της Τέχνης- αν υπήρχε τέτοιο μάθημα στο δημοτικό. Με τρόπο απλό και άμεσο, ο αναγνώστης- ο αναγνώστη κάθε ηλικίας- ξεναγείται σε ένα κόσμο που ενώ γνωρίζει- τουλάχιστον κατ όνομα- τώρα του δίνονται κάποια βασικά κλειδιά για να τον πλησιάσει από λίγο πιο κοντά.
Μην πάει ο νους σας σε τίποτα βαθυστόχαστες αναλύσεις. Όχι. Άλλωστε δεν θα ταίριαζαν σε ένα λεύκωμα που απευθύνεται σε παιδιά και σκοπό του έχει να λύσει απορίες (ανεξάρτητα αν πολλές απ αυτές έχουν μείνει αναπάντητες και στους γονείς τους). Όπως μας αποκαλύπτεται δε στον πρόλογο, η ιδέα για την δημιουργία του βασίστηκε ακριβώς σ αυτές τις ερωτήσεις που κάνουν καθημερινά τα παιδιά όταν αντικρίζουν τα «μαρμάρινα αγαλματάκια» στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
Πρωτόγονα η διαχρονικά τα ειδώλια; Πώς φτιάχνονται; Γιατί το μάρμαρο; Με τι εργαλεία γίνονταν; Kι όταν έσπαγαν; Είχαν χρώματα; Eχουν όλα διπλωμένα χέρια; Γιατί αγαπήθηκαν τόσο από τους μοντέρνους καλλιτέχνες; Ποιο είναι το μυστικό που τα ανάγει σε κορυφαίο παράδειγμα γλυπτικής τέχνης (έτσι όπως εκφράζεται από τα χείλη Μοντέρνων καλλιτεχνών όπως οι Πικάσο, Τζιακομέτι, ο Μοντιλιάνι κ.α)
Βασισμένο σε μεγάλο βαθμό στην σχέση κειμένου και εικονογράφησης (φωτογραφίες κυρίως συν κάποια επεξηγητικά σχέδια) σου δίνει σαφείς αλλά καθόλου απλοϊκές απαντήσεις, αφήνοντας αρκετό χώρο και για περαιτέρω συζητήσεις – έτσι όπως θα όφειλε κάθε σοβαρή έκδοση για την τέχνη.
«Ο Henry Moor πίστευε ότι το υλικό φέρει μέσα του κρυμμένη την τελική φόρμα, αυτήν που ο καλλιτέχνης προσπαθεί να αποκαλύψει» διαβάζουμε στην σελίδα 52, ενώ λίγο παρακάτω η φωτογραφία του εντελώς αφαιρετικού «Πτηνού» του Constantin Brancusi (1924-47) συνοδεύεται και από την δική του ανάλογη σχέση με την Κυκλαδίτικη τέχνη: «Θέμα και μορφή πρέπει να προκύπτουν μέσα από το υλικό και να μην το παραβιάζουν με επεμβάσεις που έρχονται απέξω».
Εντάξει, δεν είναι εύκολες φράσεις αυτές για παιδιά, αλλά ακριβώς γι αυτό τον λόγο θα μπορούσαν να γίνουν σημεία εκκίνησης για νέες ανακαλύψεις, διαβάσματα, παιχνίδια μέσα στην τάξη, συζητήσεις φέρνοντας τα άψυχα αντικείμενα του μακρινού Κυκλαδικού Πολιτισμού πιο κοντά μας. Πιο κοντά στα παιδιά. Αυτό είναι ήδη πολύ. Πάρα πολύ. Τι ωραία που θα ήταν να είχαμε τέτοια βιβλία για παιδιά στα σχολειά μας !