Η συνειδητοποίηση πως το μάθημα της φυσικής και η διδασκαλία των διάφορων θεωρίων και αξιωμάτων στο σχολείο, περιγράφει πράγματα και καταστάσεις της καθημερινής ζωής, κατασκευές που τα παιδιά φτιάχνουν για να παίξουν, οδήγησε σε μια άνθηση τις προηγούμενες δεκαετίες των βιβλίων που περιέγραφαν τα φυσικά φαινόμενα, προτείνοντας ταυτόχρονα στα παιδιά να παρατηρήσουν, να ανακαλύψουν και να κατασκευάσουν. Κι ενώ τα πρώτα βιβλία που είχαν τέτοιο προσανατολισμό απευθύνονται κυρίως στις ηλικίες 9-12, σήμερα κυκλοφορούν τέτοια βιβλία και για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Η βασική αρχή της δομής αυτών των βιβλίων στηρίζεται πάνω στις αρχές της παιδικής ζωής: αυξημένη ικανότητα παρατήρησης και περιέργειας, ανάγκη πειραματισμού και, τέλος, μεγάλη εφευρετικότητα.

Τέτοιου είδους βιβλία βρίσκονται, δυστυχώς, έξω από το αντικείμενο της φιλαναγνωσίας, έτσι όπως προτείνεται για τα σχολεία, βρίσκονται έξω από την «ώρα φιλαναγνωσίας» κι έτσι πρακτικά έξω από τον χώρο της τάξης, όπου θα μπορούσαν να εμπλουτίσουν το μάθημα αλλά και να γίνουν αφετηρία για την εισαγωγή των βιβλίων αναφοράς ως πηγή έρευνας για τα παιδιά.

Πρόθεσή μας, καθώς ετοιμάζαμε αυτό το αφιέρωμα ήταν να τονίσουμε αυτή ακριβώς την αναγκαιότητα για βιβλία τέτοιου είδους μέσα στην τάξη. Δεν επιδιώκουμε να καλύψουμε όλους τους τομείς της φυσικής, θέλουμε να δώσουμε στο είδος αυτό των βιβλίων τη θέση που τους αξίζει και ένα κίνητρο για αναζήτηση και πειραματισμό.

Επιδιώκουμε όμως και να συνδυάσουμε τη γνώση με τη λογοτεχνία και να προτείνουμε να εμπλουτιστεί η προσέγγιση της φυσικής και με ήρωες που χρησιμοποιούν τους νόμους της φυσικής και τη λογική τους για να επιβιώσουν σε αντίξοες γι’ αυτούς καταστάσεις. Το συγκεκριμένο είδος λογοτεχνίας ανθεί τα τελευταία χρόνια κι έτσι τα άτυχα ορφανά Μποντλέρ στηρίζονται πάντα στις γνώσεις φυσικής και τις εφευρέσεις της αδερφής τους Κλαιρ (Λέμονι Σνίκετ, Μια σειρά από ατυχή γεγονότα) ή ο Τίμοθυ χωρίς μαγικές ικανότητες σε έναν κόσμο απόλυτης μαγείας αναγκάζεται να επιβιώσει στηριζόμενος στις εξαιρετικές γνώσεις του των νόμων της φυσικής (Το αγόρι που δεν ήταν μάγος).
Πέρα όμως από τα συγκεκριμένα μυθιστορήματα, είναι σημαντικό να στεκόμαστε σε μια λογοτεχνική περιγραφή ενός ήχου ή του φωτός ή μιας μηχανής δείχνοντας έτσι το πόσο πολύπλοκη αλλά και συναρπαστική ταυτόχρονα μπορεί να είναι η φύση κάθε πράγματος.
Για τα πιο μικρά παιδιά είναι σημαντικό να στεκόμαστε και να χαιρόμαστε μαζί τους εντυπωσιακά φαινόμενα όπως το ουράνιο τόξο ή η ηχώ.
Για όλους μας είναι πολύτιμο να καταλάβουμε πως η φυσική είναι ένας τρόπος να γοητευόμαστε από τον κόσμο που μας περιβάλλει, ένας τρόπος να τον κατανοούμε, ένας τρόπος να τον περιγράφουμε αλλά και ένας τρόπος για να τον ζούμε.

Δείτε ακόμη: Φυσική και Φυσικοί...