Ο Νικηφόρος Βρεττάκος είχε ιδιαίτερη σχέση με τα παιδιά. Η σχέση αυτή καταγράφεται στο έργο του, ποιητικό, πεζό, αρθρογραφικό αλλά και στην αλληλογραφία του με πολλούς τρόπους:
Ο Βρεττάκος στο Πεσταλότσι ανάμεσα στα παιδιά• Στο έργο του ζει πρώτα ο ίδιος ο ποιητής ως παιδί.
• Ζει η κόρη του η Ευγενία (ο ίδιος την αποκαλούσε πάντα Τζένη) και Κώστας ο γυιος του (ο ίδιος ο ποιητής τον φώναζε πάντα Ντάντη) ως παιδιά.
• Ζουν τα εγγόνια του, και κυρίως η εγγονή του, η Αλεξάνδρα.
• Ζουν συγκεκριμένα παιδιά με τα οποία συνομίλησε ο ποιητής. Τα άκουσε και τον άκουσαν.
• Υπάρχουν κείμενα παιδιών που περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο τα ίδια ανταποκρίνονται στην ποίησή του.
• Κείμενα παιδιών που ζητούν τη συμβουλή του ποιητή για τα δικά τους ποιήματα.
• Και υπάρχουν και κείμενα του Βρεττάκου που απαντούν σε όλα αυτά τα αιτήματα των παιδιών.

Για τους μικρούς και τους μεγάλους φίλους του bookbook.gr παραθέτω δύο επιστολές. Η πρώτη είναι γραμμένη από ένα παιδί, από τον Κρίτωνα Ζωάκο, που είναι ενθουσιασμένο με την ποίηση του Νικηφόρου και θέλει να του υποβάλει μερικά ερωτήματα. Σημασία έχει ότι ο Νικηφόρος Βρεττάκος αυτή την επιστολή επιλέγει να την βάλει ως πρόλογο σε συγκεντρωτική έκδοση των έργων του («Ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος. Εκλογή από το έργο του», Θεμέλιο, 1964).

Η επιστολή του Κρίτωνα Ζωάκου
Κύριε ποιητή Βρεττάκο,
Διάβασα στον “Κόσμο” κάτι ποιήματα που είναι δικά σας. Δεν έχω ξαναδιαβάσει ποιήματα• μόνο στο αναγνωστικό του σχολείου.
Θέλω να σταθώ μπροστά σας και να κλαίω από τη χαρά μου για πολλή ώρα. Δεν ξέρω, κύριε, με τι λέξεις να σας το πω, αλλά έχω πολλή χαρά μέσα μου την ώρα που διαβάζω τον “μονόλογό” σας.
Είμαι μαθητής του Γυμνασίου και δεν ξέρω πολλά πράγματα για την ποίηση.
Σήμερα το απόγευμα που διάβασα τον “μονόλογό” σας φαντάστηκα πως η ποίηση είναι η φωτιά και ο ουρανός και ο άνεμος στον κόσμο.
Πήτε μου, σας παρακαλώ, τι είναι η ποίηση. Πήτε μου, πως είναι η μάνα ολονών μας. Θέλω να κάνω μια ευχή για σας• να παρακαλέσω τον καλό Θεό να σας φυλάγη όλες τις ημέρες με τα πόδια δεμένα στη γη και με το κεφάλι ψηλά.
Δεν ξέρω πώς να σας γράψω. Πήτε στον Άη-Γιώργη και στον Ταύγετο πως τους αγαπάω κι εγώ κι όλοι όσοι διάβασαν τα τραγούδια σας.
Προσπαθώ να κάψω το μυαλό μου στην φωτιά των τραγουδιών σας.
Καλή χρονιά, κύριε ποιητή
Υ.Γ. Μη ξεχνάτε να μου πήτε τι είναι η ποίηση.
Γράψτε: Κρίτωνα Ζωάκον, Παιδόπολη “Άγιος Δημήτριος, Ωραιόκαστρο, Θεσσαλονίκη.


Τη δεύτερη επιστολή μού την είχε παραχωρήσει η φίλη του ποιητή Ανθούλα Γανιάρη (τώρα φυλάσσεται στο «Αρχείο Νικηφόρου Βρεττάκου» που στεγάζεται στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης). Η επιστολή είναι ιδιόγραφη, σε μια σελίδα, και με πολλές διορθώσεις. Έχω διαβάσει πάρα πολλές επιστολές του Νικηφόρου Βρεττάκου. Λίγες από αυτές έχουν τόσες διαγραφές, διορθώσεις, αναθεωρήσεις. Πράγμα που σημαίνει ότι ο Βρεττάκος έπαιρνε το ίδιο σοβαρά μια επιστολή που έγραφε προς ένα παιδί – μπορεί και σοβαρότερα - ή προς έναν ενήλικα.

Η επιστολή αυτή απευθύνεται στη Φρατζέσκα, την κόρη ενός Ιταλού φίλου του, του Ίταλο Μερέου. Ελάχιστες ήταν οι φορές που ο ποιητής συνάντησε τη μικρή Φρατζέσκα. Αυτό δεν εμπόδισε τους δυο τους να συνδεθούν τόσο, ώστε να ανταλλάσσουν τα μυστικά τους, όπως συμβαίνει με όλους τους καλούς φίλους. Η Φρατζέσκα συνέστησε στον ποιητή τον Καζιμίρο, τον Πελεκάνο, τον Κότσυφα και τον Λαγό που τις κρατούσαν συντροφιά πολλές φορές, όταν δραπέτευαν από το αγαπημένο της βιβλίο.
Ο ποιητής γράφει στη Φρατζέσκα, πιθανότατα το 1969, πριν μπει η Άνοιξη, από το Πεσταλότσι. Στο Πεσταλότσι, στο Τρόγγεν των Ελβετικών Άλπεων, βρίσκεται η Διεθνής Παιδούπολη που στεγάζει τα ορφανά παιδιά του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Εκεί, μαζί με τα παιδιά του ελληνικού σπιτιού, ζει αυτοεξόριστος ο ποιητής από τον Οκτώβριο του 1967, όταν εγκατέλειψε την Ελλάδα εξαιτίας της δικτατορίας, έως το 1970 που εγκαθίσταται στο Παλέρμο της Σικελίας.

Το γράμμα του Νικηφόρου Βρεττάκου προς τη Φρατζέσκα
MIA FRAGESCA
Θυμάσαι που σε αποχαιρέτησα και πήγες να κοιμηθείς;
Tο άλλο πρωί λοιπόν μπήκα στο τραίνο και έφυγα για μία άλλη χώρα: την Eλβετία. H χώρα αυτή έχει πολλά βουνά, πολλά χιόνια και πολλά δάση. Όταν έφτασα στο μικρό μου χωριό και πήγαινα να μπω στο σπίτι μου, βγήκανε από το δάσος ο Kαζιμίρο, ο Πελεκάνος, ο Kότσυφας και ο Λαγός και με ρωτήσανε για σένα.
- Πού την ξέρετε, τους είπα, εσείς τη Φραντζέσκα;
- Aν την ξέρουμε; Mου απάντησαν. Kάθε μέρα τη βλέπουμε και μας βλέπει μες στα βιβλία.
Tότε, μου ζήτησαν να τους κάνω μία χάρη:
- Θέλουμε, μου είπαν, να πάμε να γνωρίσουμε τη Φρατζέσκα.
Ποιο δρόμο πρέπει να πάρουμε; Γιατί εμείς τα ζώα δεν μπαίνουμε στα τραίνα και θα πάμε με τα πόδια. Kι εγώ τους είπα πως δεν είναι καιρός να ρθουν να σε βρουν τώρα.
Πρώτα, γιατί το σπίτι της, τους είπα, είναι κοντά στον Άρνο και μπορεί να μην το βρείτε εύκολα. Ύστερα μπορεί και να μην την βρείτε εκεί τη Φραντζέσκα, γιατί κάθε πρωί πηγαίνει με τη μαμά της στο Mπελβεντέρε.
‘Aλλωστε η Φλωρεντία είναι πολύ μακριά κι ο δρόμος είναι γιομάτος χιόνια. N’ αφήσετε να πάμε μαζί την Άνοιξη που δεν θα έχει χιόνι και δεν θα βρέχει, αλλά θα έχει πολύ ήλιο. H Φρατζέσκα αγαπάει τον ήλιο, όπως τον αγαπάω κι εγώ και όλα τα καλά ζώα και οι καλοί άνθρωποι.
Tότε, λοιπόν, θα πάμε όλοι μαζί, θα φτάσουμε εκεί, θα πάρουμε το ασανσέρ, θ’ ανεβούμε στο σπίτι της και η Φρατζέσκα θα μας προσφέρει από ένα σοκολατάκι. Mετά θα κατεβούμε πάλι όλοι μαζί και θα ξεκινήσουμε. Παρέα η Φρατζέσκα, πίσω ο Kαζιμίρο, πιο πίσω ο Πελεκάνος, πιο πίσω ο Kότσυφας, πιο πίσω ο Λαγός και πιο πίσω εγώ. Θα πάρουμε το δρόμο και θα ανεβούμε στο Mπελβεντέρε. Aπό κει φαίνεται κάτω όλη η Φλωρεντία, το Nουόμο και ο Άρνος και πολύ θα σας αρέσει.
Ύστερα θα επιστρέψουμε πάλι στο σπίτι. Θα φάμε πίτσα ναπολιτάνα και μετά θα αποχαιρετίσουμε τη Φραντζέσκα, τη μαμά της, την κυρία Mπετίνα, τον μπαμπά της, τον κύριο Ίταλο και θα τους πούμε πως δεν θα τους ξεχάσουμε ποτέ.
Mετά θα πάρουμε το δρόμο μες απ’ τα βουνά και θα ξαναγυρίσουμε στην Eλβετία. Eσείς στο δάσος σας κι εγώ στο σπίτι μου.
Σε φιλώ πολύ πολύ Φρατζέσκα
ο φίλος σου Nικηφόρος


Το γράμμα της Φρατζέσκας το διαβάσαμε με πολλά παιδιά στην Πινακοθήκη (Κουμαντάρειος Πινακοθήκη Σπάρτης-Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης). Πρώτα μιλούσαμε λίγο για τη ζωή του Νικηφόρου Βρεττάκου ενώ προβάλαμε συγχρόνως και φωτογραφίες. Μετά διαβάσαμε κάποια κείμενά του που είναι εμπνευσμένα από τα παιδιά και στο τέλος το γράμμα της Φρατζέσκας.
Τα παιδιά σκέφτηκαν ότι η Φρατζέσκα δεν πήγαινε σχολείο και μπορεί να μη μπορούσε να διαβάσει το γράμμα του ποιητή, γι’ αυτό και αποφάσισαν να της το ζωγραφίσουν.

Μπορείτε, αφού διαβάσετε το γράμμα, να αντιστοιχήσετε τα λόγια του ποιητή με τις εικόνες των παιδιών; (τυπώστε τις εικόνες εδώ)


Μπορείτε να ζωγραφίσετε κι εσείς, με τον δικό σας τρόπο, το γράμμα του ποιητή προς τη Φρατζέσκα;

Για όσους και όσες θέλετε να διαβάσετε έργα του Βρεττάκου που έχουν σχέση με τα παιδιά, θα σας συνιστούσα:
α) τη συλλογή διηγημάτων του με τίτλο Μπροστά στο ίδιο ποτάμι˙ όλα τα διηγήματα έχουν ως θέμα το παιδί και
β) την ποιητική συλλογή με τον τίτλο Διεθνής παιδούπολη Πεσταλότσι που είναι επίσης εμπνευσμένη από τα παιδιά.

Δρ. Γεωργία Κακούρου Χρόνη
Επιμελήτρια Κουμανταρείου Πινακοθήκης Σπάρτης, Παραρτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης

το bookbook.gr προτείνει

Βοηθήστε το παιδί σας να γίνει αναγνώστης

Γονείς ενθαρρύνετε τα παιδιά να διαβάσουν!
Αν και δεν υπάρχουν οδηγίες για να εφαρμόσετε, αν και δεν υπάρχουν θαυματουργές τεχνικές, δείτε εδώ κάποιες προτάσεις που μπορεί να οδηγήσουν ένα παιδί να γίνει αναγνώστης.

Διαβάστε περισσότερα

το αγαπήσατε

Συνηθίζουμε να ταξινομούμε ό,τι μετριέται στην πεζή όψη της ζωής, της χωρίς φαντασία, της απομαγευμένης ζωής.

Η Μαρία Αγγελίδου στο βιβλίο της Τα Αμέτρητα ταλαντεύεται για λίγο, αλλά δεν χάνει την ισορροπία της και γρήγορα μετατρέπει το μέτρημα σε κάτι που δεν απαντάει στην ερώτηση «πόσα έχεις;» αλλά στην ερώτηση «τι θέλεις να μετρήσεις;».

Διαβάστε περισσότερα

προτεινόμενα άρθρα

 

δημοφιλή θέματα βιβλίων στο bookbook.gr

Αρκούδες Αστυνομικά Γαλλία Δώρα Εβραίοι Ελλάδα, ελληνική επανάσταση 1821 Ευρώπη Ηρωίδες Κίνα Καλοκαίρι Καπέλα Κατοχή Κυκλάδες Παρίσι Σπίτια Τσίρκο Χριστούγεννα άγγελοι άγρια ζώα άλογα έρωτας έφηβοι ήρωες αγάπη αγροκτήματα αγόρια αδέρφια αλεπούδες ανάγνωση ανάποδα παραμύθια ανθρώπινα δικαιώματα αριθμοί αρχαία Ελλάδα αρχαία Ελλάδα, Ιστορία αρχαία ελληνική ιστορία αρχιτεκτονική αστέρια αστρονομία βασιλιάδες βατράχια βιβλία βιβλιοθήκες βιβλιοπωλεία βιογραφίες βροχή βυζαντινή αυτοκρατορία βυθός γάτες γέφυρες γίγαντες γενέθλια γεωμετρία γιαγιάδες γιορτή γλυπτική γονείς και παιδιά δάση δέντρα δεινόσαυροι δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος διάστημα διαφορετικότητα δράκοι δρόμοι δόντια υγιεινή ειρήνη εκπαιδευτικοί ελέφαντες ελληνική μυθολογία ενηλικίωση εξερευνήσεις εξωγήινοι επιστήμη επιστήμονες εποχές ερωτήσεις ευτυχία εφευρέσεις εφηβεία ζουζούνια ζούγκλες ζωγράφοι ζωγραφική ζωγραφικοί πίνακες ζώα ημερολόγια θάλασσα θάνατος θάρρος θεατρικά έργα θησαυροί ιππότες ιστορία, ελληνική ιστορία, παγκόσμια ιστορίες κήποι καράβια κατοικίδια ζώα κηπουρική κλιμακωτά παραμύθια κορίτσια κουνέλια κουτιά κόμικς λέξεις λαγοί λαχανικά λιοντάρια λουλούδια λύκοι μάγισσες μάγοι μέλλον μαγειρική μαθηματικά μαμάδες μετανάστες μουσεία μουσική μπαμπάδες μύθοι νάνοι νεράιδες νησιά ντετέκτιβ νύχτα ξωτικά ξόρκια οικογένεια οικολογία οικονομία ορχήστρες ουράνιο τόξο πέταγμα παιδιά παιδιά με ειδικές ικανότητες παιδική ηλικία παιχνίδια παππούδες παραμύθια παρελθόν πειρατες περάσματα περιβάλλον περιβαλλοντική ρύπανση περιπέτειες ποίηση ποδόσφαιρο πολιτικά δικαιώματα ποντίκια ποτάμια πουλιά πρίγκιπες προϊστορία πρόσφυγες πρώτος παγκόσμιος πόλεμος πτήση πόλεις πόλεμος ρομπότ ρούχα σαλιγκάρια σελήνη σκοτάδι σκύλοι συμπεριφορά τρόποι συναισθήματα συνταγές σχήματα σχολεία σχολείο σχολικός εκφοβισμός σύννεφα τέρατα τέχνη τέχνηεκπαίδευση τίγρεις ταξίδια τηλεόραση υποβρύχια φάλαινες φαγητό φαντάσματα φανταστική λογοτεχνία φιλίες φιλοσοφία φοβίες φυσική φόβος φύση χάρτες χειμώνας χελώνες χορός χρυσοθήρες χρόνος χρόνος μέτρηση χρώματα όνειρα ύπνος

 

bookbook.gr εργαστήρια

συνδέσεις
bookbook.gr
κλείσιμο