1η Ιουλίου 2016: Μια φωτογραφία των παιδιών που συμμετέχουν στα εργαστήρια
Η αποστολή της 1ης Ιουλίου της Καλοκαιρινής Εκστρατείας 2016 που οργανώνει η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος με τίτλο «Μια φωτογραφία των παιδιών που συμμετέχουν στο εργαστήριο» φαίνεται να εστιάζει στην έννοια της φωτογραφίας. Όμως ας σταθούμε στο νόημα του εργαστηρίου. Δεν είναι μια τυχαία φωτογραφία παιδιών, αλλά μια φωτογραφία παιδιών σε ομαδική απασχόληση, διασκέδαση, εμπειρία. Παρουσιάζουμε το σκεπτικό οργάνωσης αυτού του εργαστήριου έτσι όπως υλοποιήθηκε από την Κατερίνα Φρουζάκη στην Παιδική Βιβλιοθήκη SEARCH Κηφισιάς για τον ευφυή τρόπο που δύο πολύ ενδιαφέροντα βιβλία εντάχθηκαν στην παρουσίαση αλλά και γιατί μέσα από την παρουσίαση της επιχρωματισμένης φωτογραφίας των Χατζιδάκι, Φωτόπουλου και Τσαρούχη επιχείρησε να αναδείξει την ατμόσφαιρα της παρέας και της στιγμής και να μας φέρει στο μυαλό πως πολύ συχνά «την ιστορία τη γράφουν οι παρέες».
Φωτογραφίες: Ένα κουτί εκπληξεων
Της Κατερίνας Φρουζάκη
Μια φωτογραφία μπορεί να βάλει το χρόνο σε δοκιμασία. Να διατηρήσει μια στιγμή όχι αιώνια, αλλά για πολύ μεγάλο διάστημα, ίσως για πολλά χρόνια. Γίνεται «ντοκουμέντο», «αποτύπωση», όχι μόνο προσώπων και ενός περιβάλλοντος αλλά και συναισθημάτων.
Κοιτώντας μια φωτογραφία προκαλείς τη μνήμη. Λες για παράδειγμα: «α,να εδώ είναι ο φίλος μου.....,δίπλα σ' εμένα. Εγώ είμαι χαρούμενος, γιατί ήθελα πολύ να πάω στην κατασκήνωση και κατάφερα τους γονείς μου να με πάνε, ενώ ο φίλος μου είναι σκουντούφλης γιατί δεν του άρεσε που τον χώρισαν από τον ξάδελφο του και τον έβαλαν σε άλλη σκηνή». Κι από αυτή την εκκίνηση της μιας στιγμής ξετυλίγει κανείς όλη την αληθινή ιστορία - πως ήταν οι σκηνές, το φαγητό, γιατί γελάει ή κλαίει κάποιος, τι έχει προηγηθεί και τι ακολούθησε μετά τη στιγμή, χαρακτήρες κλπ.- και μετά το μυαλό μας ζει την πραγματικότητα με τη φαντασία , αν είμαστε θεατές- ακροατές ή την «ξαναζεί» με τη μνήμη αν είμαστε πρωταγωνιστές. Και μετά ίσως ακολουθούν οι συγκρίσεις του πριν και του μετά, του τότε και του τώρα. Η φωτογραφία που «αποθανάτισε» τη στιγμή μπαίνει ξανά στο φάκελο, στο πορτοφόλι, στο κουτί, η σελίδα γυρίζει....και αργά ή γρήγορα ξεχνιέται. Όμως, όσο καιρό διατηρείται, παραμένει ένα «κουτί εκπλήξεων», μνήμης ή νοσταλγίας.
Το πρόγραμμα βασίστηκε σε δυο λευκώματα.
Με αυτές τις σκέψεις δουλέψαμε πρώτα με τα παιδιά το φωτογραφικό λεύκωμα Τα παιδιά 1946- 1961, Συλλ. Ν.Ε. Τόλη, εκδ. Ποταμός.
Συναντήσαμε παιδιά μιας άλλης εποχής, που με τη βοήθεια των φωτογραφιών ανασυστάθηκε, προκάλεσε τη φαντασία και μοιραία τη σύγκριση με το σήμερα.
Η φωτογραφία δεν είναι μόνο αποτύπωση στιγμής. Αυτός είναι ο κύριος ρόλος της, όμως υπάρχουν και φωτογραφίες - έξυπνες, που θέλουν με το περιεχόμενο τους να σχολιάσουν ή να κρίνουν κάτι (π.χ. οι δημοσιογραφικές) ή και φωτογραφίες, που μεταλλάσσονται σε ένα άλλο εικαστικό είδος, με κάποια εικαστική παρέμβαση. Αυτές οι φωτογραφίες με τη «διπλή υπόσταση» είναι πιο ευφάνταστες και «ζωηρές» γιατί μας αιφνιδιάζουν. Έχουν στοιχεία που δεν τα περιμέναμε και μας προκαλούν να αναζητήσουμε το λόγο ύπαρξής τους, πχ. γιατί ο Ελύτης έκανε «κολάζ» στις φωτογραφίες του με αγγέλους και αγίους, γιατί ο Τσαρούχης έβαζε κρινάκια και φτερά στους φίλους του ή ο Φασιανός φουλάρια που ανεμίζουν;
Προς αυτήν την κατεύθυνση μας οδήγησε στη συνέχεια το λεύκωμα Ο κόσμος του Διονύση Φωτόπουλου, εκδ. Μπενάκη, που εκδόθηκε το 2005 με αφορμή την ομότιτλη έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη.
Η φωτογραφία είναι μια τέχνη με πολλές παραμέτρους κι εκδοχές. Όπως και στη ζωγραφική, σημαντικό ρόλο παίζει και ο καλλιτέχνης και το μοντέλο.
Τα παιδιά στο εργαστήριο αυτό «τράβηξαν» τους φίλους τους στην αυλή της Βιβλιοθήκης, «στήνοντάς» τους, όπως τα ίδια ήθελαν, επιζωγράφισαν παλιές τους φωτογραφίες, έκαναν κολάζ και δημιούργησαν δικούς τους σελιδοδείκτες με κομμένες περιγραμμικά φωτογραφίες των ίδιων ή των φίλων τους...
Οι φωτογραφίες απλώθηκαν «σαν μπουγάδα» με μανταλάκια σε σχοινί στην αυλή δημιουργώντας μια μικρή έκθεση φωτογραφίας!
Δείτε ακόμη: Γίνε εξερευνητής του κόσμου